Deze collectieve wooninitiatieven zijn er in alle soorten en maten, van tiny houses tot woningen rond een gezamenlijke binnentuin. In koop en huur, en tussenvormen. Ze zorgen voor vernieuwing in woonvormen. We ondersteunen deze initiatieven al een aantal jaren met kennis en subsidie.
Hoe realiseer je als gemeente deze initiatieven in de praktijk? Hier vind je enkele handvatten om aan de slag te gaan. Wil je meer informatie, of heb je een concrete vraag? Neem dan gerust contact met ons op.
In het verleden had Provincie Gelderland een subsidieregeling Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO). Sinds een paar jaar is deze regeling verbreed naar een nieuwe regeling Collectieve wooninitiatieven. Deze regeling bestaat uit een haalbaarheidssubsidie voor de initiatiefnemers om de haalbaarheid te onderzoeken, en een lening voor kosten in de planontwikkelingsfase. Meer informatie vind je op de subsidiepagina Collectieve wooninitiatieven en in de flyer collectieve wooninitiatieven..
Wil je zelf een wooninitiatief starten, willen jullie daarmee ook de sociale cohesie in de buurt verbeteren, én zijn jullie nog op zoek naar hoe je dit als groep aanpakt? Wellicht kan in deze initiatieffase de Leefbaarheidsalliantie jullie helpen. De Leefbaarheidsalliantie is er ook voor dorp- en wijkraden die met haar inwoners aan de slag wil met woningbouw in de kern. De Leefbaarheidsalliantie kan bijvoorbeeld helpen met een woningbehoeftepeiling en een bewonersavond voor geïnteresseerden opzetten.
Collectief bouwen en wonen is toekomstbestendig en wordt afgestemd op de woonbehoefte van de bewoners. Bijvoorbeeld ouderen die zelfstandig willen wonen en starters die op zoek zijn naar een betaalbare eigen woning. Collectieve woonvormen zorgen voor een prettige omgeving met meer sociale verbinding en minder eenzaamheid. Het vergroot de doorstroom in de woningmarkt en speelt in op de veranderende samenleving; er zijn steeds meer eenpersoonshuishoudens en de bevolking vergrijst. Provincie Gelderland helpt initiatiefnemers, gemeenten, woningcorporaties en andere partijen die aan de slag willen met collectief bouwen en wonen.
2. Handreiking en mini-leerlijn
Het Expertteam Woningbouw van het Rijk heeft in 2025 voor gemeenten een handreiking Collectief bouwen en wonen opgesteld. Deze helpt burgers en overheid samen buurten te bouwen in plaats van alleen woningen. De handreiking bestaat uit een samenvatting en 4 thematische verdiepingen. Samen vormen ze één geheel. De handreiking beschrijft de thema’s op hoofdlijnen en biedt praktische tips, checklists en adviezen. Regelmatig verwijst de handreiking naar een verdieping voor meer achtergrond, uitleg en praktijkvoorbeelden. De handreiking volgt daarbij zoveel mogelijk de volgorde die een gemeente in de praktijk doorloopt bij collectief bouwen en wonen.
Handreiking Collectief bouwen en wonen RVO (samenvatting)
Handreiking - 1. Thematische verdieping woonvormen & definities
Handreiking - 2. Thematische verdieping doelen & beleid
Handreiking - 3. Thematische verdieping selectie & verkoop
Handreiking - 4. Thematische verdieping kwaliteit & haalbaarheid
Om deze handreiking eigen te maken organiseren wij een mini-leerlijn voor gemeenten. Aan de hand van concrete casussen brengen we de nieuwe handreiking Collectief bouwen en wonen in de praktijk. Mail voor aanmelden van de leerlijn 2025 naar wonen@gelderland.nl. Later instappen is nog mogelijk.
3. Korte vragen en maatwerkadvies
Kunnen we uw gemeente helpen? Zijn jullie al heel veer, maar lopen jullie vast? Of weet je niet waar te beginnen? Wij hebben een expert Collectief bouwen en wonen die graag meedenkt en u adviseert. Stel uw vraag per mail aan wonen@gelderland.nl.
Heeft u als gemeente of woningcorporatie aanvullende kennis nodig op het gebied van beleid, grondzaken, juridische zaken, financiële haalbaarheid, woonvormen, wonen & zorg? Wij bieden gratis maatwerkadvies aan samen met het Expertteam Woningbouw van het Rijk.
4. Extra capaciteit
Heeft u extra capaciteit nodig in de vorm van een meewerkend adviseur/sparringpartner die kennis heeft van collectieve zelfbouw in gemeentelijke processen? Zoals bij collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO) of coöperatief wonen? Vraag naar de mogelijkheden via wonen@gelderland.nl.
Signaleert de wijk- of dorpsraad een specifieke woonbehoefte onder de inwoners van de kern, dorp of gemeente? Bijvoorbeeld dat veel jongeren of ouderen wegtrekken omdat zij geen passende woning kunnen vinden? Doorloop dan het Stappenplan collectief bouwen en wonen op initiatief van een wijk- of dorpsraad. De projectleider Bouwen met de buurt van provincie Gelderland helpt je graag verder.
De Collectieve Huisvesters (CH) is een netwerk van partners die werken aan een toekomst waarin collectieve woonvormen de standaard zijn, in plaats van de uitzondering. Ontstaan in 2023, vanuit een samenwerking tussen 7 woningcorporaties in de Groene Metropoolregio (Arnhem-Nijmegen). Hun gezamenlijke doel: collectieve woonvormen verder brengen. Ondanks goede intenties, bleven de resultaten achter. Al snel werd duidelijk: dit vraagt om meer dan alleen corporaties. Het vraagt om samenwerking over sectoren heen: met bewoners, overheden, ontwerpers, financiers en procesbegeleiders.
Samen wonen is méér dan alleen een dak boven je hoofd. Het is een manier van leven waarin we faciliteiten, kennis tijd, kosten en ruimte delen en daarmee ook kansen, ervaringen en plezier. Bij de Collectieve Huisvesters stimuleren en realiseren we collectieve woonvormen waarin mensen samen leven, werken en groeien. Wij brengen bewoners en betrokken partijen bij elkaar en bouwen aan woonoplossingen die sociaal betekenisvol, ecologisch bewust en economisch slim zijn.
Interessant? Kijk dan op collectievehuisvesters.nl en sluit je aan bij dit nieuwe netwerk waar wij ook deel van uitmaken.
Het Aanjaagteam Wonen Welzijn Zorg voor Ouderen (WWZ) daagt provincies, gemeenten, zorgkantoren, zorginstellingen, woningcorporaties, projectontwikkelaars, beleggers en ouderen zelf uit om samen tot passende woonzorgoplossingen te komen. Dat doen zij met ons landelijke netwerk van betrokken en deskundige ambassadeurs en adviseurs.
Is er in uw gemeente een initiatief dat een vernieuwende vorm van wonen en zorg voor senioren wil realiseren met een ontmoetingsruimte? Dan biedt de Stimuleringsregeling Ontmoetingsruimten in Ouderenhuisvesting van het rijk mogelijkheden.
Laat je inspireren door de aanpak van andere gemeenten, corporaties en initiatiefnemers!
We organiseren ook kennisbijeenkomsten op locatie. Wil je hiervoor een uitnodiging ontvangen, mail dan naar actieplanwonen@gelderland.nl
